ΘΟΔΩΡΗΣ ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΔΗΣ (Τελωνειακός-Πρωταθλητής)

Η Θεατρική Ομάδα Τελωνειακών
(μέσα από το βλέμμα της Ματίνας Γαρεδάκη)

"…Η γέννησις αυτή, ομολογώ πως ήτο μια άλυσος συμπτώσεων που δεν απεσοβείτο", για να παραφράσω ελαφρώς τον Μποστ, η ιλαροτραγωδία του οποίου "ΦΑΥΣΤΑ Ή Η ΑΠΟΛΕΣΘΕΙΣ ΚΟΡΗ" επιλέχθηκε ως πρώτο έργο της ομάδας. Οποίο θράσος!

Μία θεατρική Ομάδα λοιπόν που οφείλει τη γέννηση της σε μια ποδοσφαιρική ομάδα. Η ιδέα ανήκει σε ένα παίχτη (Άγγελος Λυμπέρης) που καθώς έβαζε ένα γκολ σκέφτηκε ότι ο συμπαίκτης του Χρήστος Μπόσμος θα μπορούσε να αποτελέσει το μοχλό δημιουργίας μιας θεατρικής Ομάδας. Ο διαιτητής σφύριξε τη λήξη του αγώνα το φθινόπωρο του 2002 και, εν αγνοία του, την έναρξη μιας θεατρικής διαδρομής που κρατάει επτά χρόνια και έχει στο ενεργητικό της πέντε παραστάσεις.

Η σύμπτωση ήταν που ο Άγγελος ήξερε την ιερή τρέλα του Χρήστου και σκέφτηκε ότι είναι κρίμα να μην την εκμεταλλευτεί ο κλάδος. Η άλλη σύμπτωση ήταν ότι υπήρξαν συνάδελφοι που ανταποκρίθηκαν. Με δισταγμούς πολλούς (όλοι πήγαμε πρόθυμοι για να συνδράμουμε παρασκηνιακά και καταλήξαμε επί σκηνής), με εμπόδια που ενίοτε έμοιαζαν ανυπέρβλητα, με υπερβάσεις ατομικές και συλλογικές και κυρίως με τη σχεδόν μαζοχιστική επιμονή από πλευράς του σκηνοθέτη, πλέον, της Ομάδας, Χρήστου Μπόσμου. Και η πιο απρόσμενη, ίσως, σύμπτωση είναι ότι αποκτήσαμε το κοινό μας.

Γίναμε ανέλπιστα αποδεκτοί από ένα μεγάλο αριθμό συναδέλφων που μας στήριξαν οικονομικά αλλά κυρίως με την αποδοχή τους, νομιμοποιώντας τις αυθαιρεσίες μας και αποδεικνύοντας ότι υπάρχουν ανάμεσα μας άνθρωποι με αισθητική, που επιζητούν να τροφοδοτήσουν τη ψυχή τους. Είναι αρκετοί ανάμεσα μας που έχουν χαραμάδες απ’ όπου αφήνουν να περάσουν φωτεινές ακτίνες. Το θέατρο μας έδωσε τη δυνατότητα να γνωριστούμε.

Έτσι ξεκινήσαμε τον Ιούνιο του 2003 ανεβάζοντας τη "ΦΑΥΣΤΑ" του Μπόστ, στο θέατρο "ΧΥΤΗΡΙΟ" που φιλοξένησε σχεδόν όλες μας τις παραστάσεις. Ένας όμορφος χώρος που τον οικειοποιηθήκαμε αφού τον κατακτήσαμε.

Το εγχείρημα ήταν απίστευτα δύσκολο. Το ανέβασμα ενός, κατ’ ουσίαν μη θεατρικού έργου, ενός μεγάλου συγγραφέα, με μια ιδιωματική γλώσσα που φάνταζε σχεδόν ακατανόητη, από ηθοποιούς που δεν ήταν ηθοποιοί. Τι άλλο μπορεί να πει κανείς εκτός από το ότι ο σκηνοθέτης ήταν ο μόνος που ήξερε τι έκανε και οδήγησε επί σκηνής εννέα ανθρώπους που έπαιξαν τρέμοντας μεν, με κρυφό καμάρι όμως και που τελικά προκάλεσαν το κοινό που λειτούργησε ως κριτής - καταλύτης.

Ένα χρόνο αργότερα (Μάιος 2004) ανεβάσαμε δύο μονόπρακτα το "Ζητείται υπηρέτης" του Μπάμπη Άννινου και το "Ο θάνατος του Περικλέους" του Δημητρίου Κορομηλά. Πατώντας σε πιο στέρεο έδαφος αυτή τη φορά ρισκάραμε λιγότερο. Στην Αθήνα η παράσταση πήγε καλά. Ωστόσο όταν αποφασίστηκε να παιχθεί σε ανοιχτό Θέατρο στην Πάτρα, είχαμε την πρώτη πανωλεθρία μας. Όλα πήγαν στραβά. Σε τέτοιες περιπτώσεις αρχίζεις να καταλαβαίνεις γιατί οι ηθοποιοί είναι προληπτικοί. Η αποτυχία έχει άσχημη γεύση. Πικρή να πω, στυφή να πω, ότι και να πω δεν μπορεί να την περιγράψει. Το σίγουρο είναι ότι εγγράφεται βαθειά μέσα σου. Την επιτυχία μπορείς να την ξεχάσεις. Με τις ήττες δεν συμβαίνει το ίδιο. Βέβαια μαθαίνεις, αλλά με τι τίμημα!

Το 2005 ανεβάσαμε τις "Εκκλησιάζουσες" του Αριστοφάνη και επειδή δεν αντέχαμε το βάρος του ονόματος του μεγάλου συγγραφέα του αλλάξαμε τον τίτλο, βαφτίζοντας το "Γυναίκες στην εξουσία". Ο θίασος μεγάλωσε, πλούτισε με ανθρώπους εντός και εκτός των τειχών. Αρχίσαμε να αντιλαμβανόμαστε πόσο δύσκολο είναι να ζωντανέψεις τις ψυχές των ηρώων που δεν νεκρανασταίνονται απλά με την απαγγελία των λόγων του συγγραφέα. Η μοναδική ελπίδα του ηθοποιού να ενσαρκώσει και όχι να παρουσιάσει τους ήρωες του έργου, είναι να μπει ο ίδιος στις ζωές τους. Αυτό που είναι μέσα τους κρύβεται στα πρόσωπά τους και φανερώνεται μόνο μέσα από τη λειτουργία τους. Η ηθοποιία πρέπει να απομακρυνθεί όσο το δυνατόν πιο πολύ από αποφασιστικούς ορισμούς δραματικών χαρακτήρων. Μόνο μέσα απ' αυτή την απομάκρυνση μπορούν να γίνουν ικανές να μπουν δραστήρια στην ιστορία ως ανεξάρτητοι χαρακτήρες κι όχι ως μαριονέττες. Αυτά μόνο ο σκηνοθέτης μας τα ήξερε. Σταθερά και επίμονα με μόχθο και παραμερίζοντας τον όγκο των προκαταλήψεων και τα στρώματα του εγωισμού μας, προσπαθούσε να μας οδηγήσει να βγάλουμε ό,τι καλύτερο μπορούσε ο καθένας.

Το Φεβρουάριο του 2007 η θεατρική Ομάδα ανέβασε τα "Θεϊκά Λόγια" (1919) του Ramón Maria del Valle - Inclán. Έργο δύσκολο δραματουργικά και σκηνοθετικά αλλά και σκοτεινό εννοιολογικά και πιθανώς γι’ αυτό ελάχιστα γνωστό στη χώρα μας. Το μεγάλο στοίχημα. Όλοι προσπαθήσαμε πολύ. Ο σκηνοθέτης μας, υπεράνθρωπα. Έλεγες μερικές φορές ότι έχει ξεπεράσει τα όρια του. Τότε ήταν που ονομάστηκε χαλκέντερος. Ο Ωριγένης και ο Μπόσμος. Όμως κατάφερε να μας κάνει να το αγαπήσουμε. Κι αυτό είναι η πρώτη εκ των ων ουκ άνευ προϋποθέσεων για το ανέβασμα ενός έργου. Εδώ, παρόλο που όλοι που έπαιξαν έδωσαν ό,τι καλύτερο μπορούσαν, πρέπει να μνημονευτεί ιδιαίτερα η ερμηνεία του Νίκου Βλάχου (Πέδρο) και της Έμυ Μπίρμπιλα (Μαρί – Γκάιλα). Και οι δύο τους ήταν υπέροχοι.

Στο έργο αυτό για πρώτη φορά αντιμετωπίσαμε το ενδεχόμενο των αντιδράσεων εκ μέρους του κοινού. Οι ήρωες ήταν “brutal”, χωρίς το βερνίκι των προσχημάτων και του καθωσπρεπισμού. Η ιστορία, αν και κοινότοπη, αρκετά σοκαριστική. Παρ΄ όλα αυτά το κοινό κατάλαβε ότι η διαφορά είναι μόνο επιδερμική. Λίγο αν ξύσεις το δέρμα, το ίδιο αίμα κυλάει κουβαλώντας όλα τα αναγκαία.

Το 2009 ανεβάσαμε στην Αθήνα και στα Γιάννενα την κωμωδία του Carlo Goldoni "Καυγάδες στην Κιότζα". Για πρώτη φορά μας δόθηκε η ευκαιρία να συγκρίνουμε το κοινό. Το κοινό των Ιωαννίνων αρχικά δύσπιστο και επιφυλακτικό, χρειάστηκε να το κερδίσουμε. Δεν ήταν το κοινό μας. Έπρεπε να τους πείσουμε, να τους βάλουμε μέσα στην πλοκή να τους κάνουμε μέρος της αιώνιας διαδραστικής σχέσης ηθοποιού – θεατή, που χωρίς αυτήν δε λειτουργεί η σύμβαση του θεάτρου. Όταν όμως τα καταφέραμε, άξιζε τον κόπο. Όλοι νοιώσαμε ότι δοκιμαστήκαμε και κερδίσαμε. Ήταν μια πολύτιμη εμπειρία.

Εν τω μεταξύ το θέατρο έχει μπει στη ζωή μας. Έχουμε εθιστεί. Δεν έγινε αμέσως, ούτε εύκολα. Κάποιοι δεν το άντεξαν. Είναι κατανοητό να ζητάς αποτοξίνωση. Γιατί συχνά η ατμόσφαιρα είναι τοξική. Η χημεία τόσων ανθρώπων συχνά δημιουργεί εκρηκτικά μείγματα. Εάν τολμήσεις, ρισκάρεις, αλλά, εάν δεν τολμήσεις, η αποτυχία είναι βέβαιη. Άλλωστε έχεις το σίγουρο κέρδος ότι μαθαίνεις και κατανοείς τον εαυτό σου μέσα από τους άλλους.

Αυτός που επωμίζεται το μεγαλύτερο βάρος είναι σίγουρα ο σκηνοθέτης μας. Σίγουρα είναι και ο πλέον εθισμένος. Η κατάστασή του χρονολογείται από την πρώιμη νεότητα. Δεν πιστεύω ότι έχει ελπίδες απεξάρτησης. Με μας ή χωρίς εμάς θα συνεχίσει. Ελπίζουμε και ευχάμαστε να μας επιλέξει ξανά.